Op initiatief van de plaatselijke politieke partij P’70 werd in 1977 in Gilze en Rijen een heemkundekring opgericht, die de naam Molenheide kreeg. Het was niet de eerste keer dat een heemkring het licht zag; al in 1936 kende Gilze de Studiekring Meester Schrauwen, die bestudeerde wat er over de geschiedenis van Gilze geschreven was. Bovendien wilde deze club uitzoeken wat er nog voortleefde in de mondelinge overlevering. Deze studiekring heeft maar enkele jaren bestaan.
In 1952 werd Heemkundekring Gilze opgericht; dit gebeurde vooral onder invloed van Pastoor Binck uit Alphen. Tot haar einde in 1954 leidde deze kring een moeizaam bestaan. In 1958 werd in werkverband met Cultureel centrum De Bezige Handen voor de derde keer een heemkring opgericht. Eerst werd die Heemkundige kring Gilze genoemd en later de Meester Schrauwenkring. Deze kring legde knipselmappen aan, die nog steeds in het archief van de huidige heemkring bewaard worden.
In 1961 hield de Meester Schrauwenkring op te bestaan. In 1977 werd dus de huidige heemkring opgericht. Het eerste bestuur bestond uit: Gerrit Jacobs, Jan Simons, Hugo Roos (voorzitter), Jan Theunissen en Vic Haagh.
Heemkring Molenheide heeft sinds 1989 een eigen gebouw, 't Oude Raadhuis in de Nieuwstraat in Gilze. Achter dit pand ligt een heemtuin met ongeveer 200 inheemse planten en enkele bomen, De Boerenblomhof. De heemkring geeft viermaal per jaar het tijdschrift De Mulder uit en heeft verschillende boeken en publicaties uitgegeven. In het gebouw beheren vrijwilligers een bibliotheek.
De heemkring bezit een grote collectie bidprentjes, foto's, documenten en voorwerpen.
Binnen de heemkring zijn elf werkgroepen actief. De werkgroep genealogie organiseert regelmatig genealogiebijeenkomsten en helpt iedereen die onderzoek wil doen naar voorouders. Daarvoor hebben ze een uitgebreide collectie microfiches, foto’s en databanken beschikbaar. Vanaf maart 2017 is de beeld- en archiefbank openbaar. Hierin zijn duizenden digitale foto’s en de covers van meer dan dertienhonderd boeken van hun bibliotheek opgenomen.
Elke eerste zondag van de maand is er een tentoonstelling te bezichtigen.
In samenwerking met de gemeente worden herinneringsbordjes geplaatst op plaatsen waar in de Tweede Wereldoorlog iets bijzonders is gebeurd.