Gilze is een van de oudste plaatsen in het Land van Breda. Het dorp ontwikkelde zich uit de ‘villa Gillesela cum appenditis’, het uitgestrekte domein dat Hilsondis, gravin van Strijen, in 992 geschonken zou hebben aan de abdij van Thorn. Dit staat in een oorkonde te lezen.
Deze oorkonde van 992 wordt tegenwoordig algemeen voor onecht gehouden. Dat ‘onecht’ heeft te maken met de vorm, niet met de inhoud. De abdij van Thorn heeft volgens deskundig onderzoek de oorkonde pas in latere tijd opgesteld.
In deze oorkonde wordt gesproken over ‘villa Gillesela’, wat ‘het dorp Gilze’ betekent.
Gilze was het belangrijkste dorp in de regio en werd in vroeger eeuwen vaak aangeduid als de Heerlijkheid Gilze of als Gilze c.a.
Het gemeentelijk gebied bestond uit het dorp Gilze met een aantal buurtschappen, herdgangen, gehuchten of kwartieren, waaronder Rijen, Molenschot, Hulten, Haansberg, Nerhoven, Verhoven, Valkenberg, Gilse Vucht enz.